එක්සත් ජාතීන්ගේ අභ්‍යන්තර අධීක්ෂණ සේවා කාර්යාලය ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ බාහිර වගවීමේ යාන්ත්‍රණය පිළිබඳ පැමිණිල්ලක් සමාලෝචනය කර ඇති බවත් ‘සුදුසු ක්‍රියාමාර්ග ගෙන ඇති’ බවත් නිල වශයෙන් තහවුරු කර ඇත.

2025 ඔක්තෝබර් 23 වැනිදා පැමිණිලිකරුවන්ගෙන් එක් අයෙකුට පිළිගැනීම නිකුත් කර තිබේ.

අභ්‍යන්තර අධීක්ෂණ සේවා කාර්යාලය යනු එක්සත් ජාතීන්ගේ අභ්‍යන්තර අධීක්ෂණ ආයතනයයි.

අභ්‍යන්තර විගණනය, විමර්ශනය, පරීක්ෂණ සහ ඇගයීම් සේවා සැපයීම හරහා සංවිධානයේ සම්පත් සහ කාර්ය මණ්ඩලය සම්බන්ධයෙන් අධීක්ෂණ වගකීම් ඉටු කිරීමේදී කාර්යාලය මහලේකම්වරයාට සහාය වේ.

2025 සැප්තැම්බර් 16 වැනිදා ‘සීහලේ ලෝක උරුම පදනම’ නම් රාජ්‍ය නොවන සංවිධානය විසින් ශ්‍රී ලාංකික පුරවැසියන් තිදෙනෙකු සමඟ පැමිණිල්ල ගොනු කරන ලදී.

එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තියේ සාමාන්‍ය නාලිකාවලින් පිටත සහ රාජ්‍ය අවසරයකින් තොරව නිර්මාණය කරන ලද ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳ බාහිර යාන්ත්‍රණය එක්සත් ජාතීන්ගේ පද්ධතිය තුළම නීත්‍යනුකූලභාවය සහ නිසි ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ බරපතළ ප්‍රශ්න මතු කරන බව ඔවුන්ගේ තර්කය වේ.

රහස්‍යතා අවශ්‍යතා උපුටා දක්වමින් අභ්‍යන්තර ක්‍රියාමාර්ග ආරම්භ වූ පසු එක්සත් ජාතීන්ගේ අභ්‍යන්තර අධීක්ෂණ සේවා කාර්යාලය තවදුරටත් යාවත්කාලීන කිරීම් සපයන්නේ නැත.

කෙසේවෙතත්, මෙම පිළිගැනීම එක්සත් ජාතීන්ගේ අධීක්ෂණ ව්‍යුහය තුළ මෙම ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලාංකික සිවිල් සමාජ පැමිණිල්ලක් විධිමත් ලෙස ලියාපදිංචි කර ක්‍රියා කළ පළමු අවස්ථාව සනිටුහන් කරයි.

“2015 සිට, ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් UNHRC හි ප්‍රවේශය පිළිබඳ නීතිමය ගැටළු මතු කිරීමට මම සෑම නිසි මාර්ගයකින්ම උත්සාහ කර තිබෙනවා. දෙවරක්, එම උත්සාහයන් වැඩක් වුණේ නැහැ. මෙවර, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය අවධානය යොමු කර තිබෙනවා. එය අපට මතක් කර දෙන්නේ තනි පුරවැසියකුට පවා අන්තර්ජාතික පද්ධතියේ ඉහළම මට්ටම්වලදී වගවීම සඳහා තවමත් පෙළඹවිය හැකි බවයි.” යනුවෙන් පැමිණිලිකරුවන්ගෙන් එක් අයෙකු වන ශ්‍රී ලාංකික නීතිඥ දර්ශන් වීරසේකර පැවසීය.

පැමිණිල්ල සඳහා නෛතික පදනම සහ සහායක විශ්ලේෂණයන් දක්වා ඇති පුළුල් ලේඛන පැකේජයක් ඉදිරිපත් කර තිබිණි.

පැමිණිලිකරුවන් පවසන්නේ තම අරමුණ වන්නේ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් ආයතනවල බලතල පාලනය කරන තමන්ගේම නීතිරීතිවලට ගරු කරන බවත්, ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු සියලුම සාමාජික රාජ්‍යයන් එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තියේ සීමාවන් තුළ සළකනු ලබන බව සහතික කිරීම බවත්ය.

පැමිණිල්ල, අදාළ සියලුම ආධාරක ලේඛන සමඟ, ‘සීහලේ ලෝක උරුම පදනම’ වෙබ් අඩවියේ විද්‍යුත් පොතක් ලෙස ලබා ගත හැකිය.