ඉරානයේ තෙල් හා ඛනිජ රසායනික වෙළඳාමට සම්බන්ධ පුද්ගලයන්, ආයතන සහ යාත්‍රා 100කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් ඉලක්ක කර ගනිමින් එක්සත් ජනපදය ඊයේ නව සම්බාධක පැනවීය.

ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් (LPG) ශ්‍රී ලංකාවට නැව්ගත කිරීමට පහසුකම් සැලසූ සමාගම් ද ඒ අතර වේ.

එක්සත් ජනපද භාණ්ඩාගාර දෙපාර්තමේන්තුවට අනුව, චීන සම්බන්ධිත වෙළඳුන් වන ස්ලොගල් එනර්ජි ඩීඑම්සීසී සහ මාර්කන් වයිට් ට්‍රේඩිං ඉරාන සම්භවයක් ඇති ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් ශ්‍රී ලංකාවට සැපයීමට සම්බන්ධ විය.

ගෝලීය සමාගම් නම් කරන ලද ආයතන සමඟ ගනුදෙනු කිරීමෙන් වැළකී සිටීමට උත්සාහ කරන බැවින්, සම්බාධක මගින් එම සැපයුම් දාම කඩාකප්පල් කළ හැකි අතර ශ්‍රී ලංකා ආනයනකරුවන්ට පිරිවැය හෝ ප්‍රමාදයන් වැඩි කළ හැකිය.

සම්බාධක යටතේ ඉරානයට තෙල් අපනයන සීමා කිරීම මග හැරීමට උදව් කළ බවට චෝදනා එල්ල වන චීන පිරිපහදු සහ නැව් පර්යන්තවලට එරෙහි පියවර ද ඇතුළත් වේ.

එක්සත් ජනපද නිලධාරීන් පවසන්නේ ඉරානයේ තෙල් ආදායම එහි න්‍යෂ්ටික සහ මිසයිල වැඩසටහන් සඳහා අරමුදල් සපයන බවත් මැද පෙරදිග පුරා ප්‍රොක්සි කණ්ඩායම්වලට සහාය වන බවත්ය.

2023 සිට චීනය පදනම් කරගත් ඉරාන තෙල් ගැනුම්කරුවන් ඉලක්ක කරගත් එක්සත් ජනපද සම්බාධකවල සිව්වැනි වටය මෙයයි.

“එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය පදනම් කරගත් මාර්කන් වයිට් ට්‍රේඩිං කෲඩ් ඔයිල් ඇබ්‍රෝඩ් සමාගම L.L.C (මාර්කන් වයිට්) සහ ස්ලෝගල් එනර්ජි DMCC (ස්ලෝගල්) ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් ශ්‍රී ලංකාවට විකිණීම සහ නැව්ගත කිරීම සඳහා ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය පදනම් කරගත් අමිතා පෙට්‍රොකෙමිකල් ට්‍රේඩිං L.L.C (අමිතා පෙට්‍රොකෙමිකල්) ඉරානය පදනම් කරගත් පෙට්‍රොකෙමිකල් තැරැව්කරු පර්සියානු ගල්ෆ් පෙට්‍රොකෙමිකල් කර්මාන්ත වාණිජ සමාගම (PGPICC) වෙතින් අවම වශයෙන් 2023 සිට ඉරාන පෙට්‍රොකෙමිකල් මිලදී ගෙන ඇත. 2024 දී, පර්සියානු ගල්ෆ් පෙට්‍රොකෙමිකල් කර්මාන්ත වාණිජ සමාගම සමඟ අනාගත ගනුදෙනුවලදී තමන් වෙනුවෙන් ක්‍රියා කිරීම සඳහා අමිතා පෙට්‍රොකෙමිකල් මාර්කන් වයිට් පිහිටුවන ලදී. 2024 අගභාගයේදී පර්සියානු ගල්ෆ් පෙට්‍රොකෙමිකල් කර්මාන්ත වාණිජ සමාගම වෙනුවෙන් ඩොලර් මිලියන ගණනක ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් විකිණීමට මාර්කන් වයිට් පහසුකම් සැලසීය,” යනුවෙන් භාණ්ඩාගාර දෙපාර්තමේන්තුව සිය වාර්තාවේ සඳහන් කළේය.

2025 මුල් භාගයේදී, මාර්කන් වයිට් විසින් හොංකොං පදනම් කරගත් ෂෙල් සමාගම් දෙකක් වන රවනලා ට්‍රේඩිං සහ ක්‍රිම්සන් බ්ලූ ට්‍රේඩිං භාවිත කර ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් අලෙවියෙන් ඉරානයේ පර්සියානු ගල්ෆ් පෙට්‍රොකෙමිකල් කර්මාන්ත වාණිජ සමාගම වෙත ඩොලර් මිලියන 25ක් මාරු කිරීමට උපකාර කළ බව වාර්තාව හඳුනාගෙන ඇත.

ඒ කාලයේදීම, පර්සියානු ගල්ෆ් පෙට්‍රොකෙමිකල් කර්මාන්ත වාණිජ සමාගම සහ මාර්කන් වයිට්, ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් අලෙවිය සඳහා ඩොලර් මිලියන 100කට අධික ගෙවීම් සිදු කිරීම සඳහා තවත් හොංකොං සමාගමක් වන AIX Company Limited භාවිත කර තිබේ.

“2024 අගභාගයේදී, පර්සියානු ගල්ෆ් පෙට්‍රොකෙමිකල් කර්මාන්ත වාණිජ සමාගම සහ මාර්කන් වයිට්, ශ්‍රී ලංකාවට ඩොලර් මිලියන ගණනක් වටිනා ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් විකිණීම, නැව්ගත කිරීම සහ අපනයනය කිරීම පහසු කිරීම සඳහා ස්ලෝගල් භාවිත කළහ. 2024 සහ 2025 දී, ස්ලෝගල් ශ්‍රී ලංකාවට බෙදා හරින ලද ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් මිලදී ගත් අතර, ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් නැව්ගත කිරීම් කිහිපයක් ශ්‍රී ලංකාවේ සහ බංග්ලාදේශයේ අවසාන පරිශීලකයන් වෙත ළඟා විය. 2024 දී, පලාවු ධජය සහිත MAX STAR (IMO9134165) විසින් ස්ලෝගල් විසින් මිලදී ගන්නා ලද ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් ලබා දෙන ලදී.

ඒ හා සමානව, 2025 දී, ස්ලෝගල් විසින් පැනමා ධජය සහිත GAS DIOR (IMO 9379404) විසින් ශ්‍රී ලංකාවට බෙදා හරින ලද ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් මිලදී ගන්නා ලදී. 2025 මුල් භාගයේදී, GAS DIOR විසින් ඉරාන ද්‍රව පෙට්‍රෝලියම් ගෑස් මෙට්‍රික් ටොන් 17,000කට වඩා බංග්ලාදේශයට බෙදා හරින ලදී.” යනුවෙන් එය තවදුරටත් පැවසීය.