මහ කන්නයේ ආරම්භයත් සමඟ ‘මී උණ’ රෝගය සම්බන්ධයෙන් මහජන දැනුවත් කිරීමේ ව්‍යාපාරයක් සෞඛ්‍ය අංශ විසින් දියත් කර ඇත.

බැක්ටීරියා ආසාදනයක් වන ‘මී උණ’ වෛද්‍ය ව්ද්යාත්මකව හැඳින්වෙන්නේ ලෙප්ටොස්පයිරෝසිස් ලෙසයි.

මේ වසරේ මේ දක්වා මෙරටින් ලෙප්ටොස්පයිරෝසිස් රෝගීන් 8,000කට වඩා වාර්තා වී ඇත.

සාමාන්‍යයෙන් වාර්ෂිකව රෝගීන් 10,000කට වඩා වාර්තා වන අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සාමාන්‍යයෙන් මරණ 100-200ක් පමණ සිදු වේ.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ වසංගත රෝග විද්‍යා ඒකකයේ ප්‍රජා වෛද්‍ය විශේෂඥ තුෂානි ඩබ්‍රේරා තහවුරු කළේ, 2024 දී වාර්තා වූ රෝගීන් 13,000කට පසුව මේ වසරේ සංඛ්‍යාලේඛන ද ඒ හා සමාන විය හැකි බවයි.

ආසාදන සාමාන්‍යයෙන් මෝසම් වැසි සමඟ ඉහළ යයි.

“ලෙප්ටොස්පයිරෝසිස් ප්‍රධාන වශයෙන් වී වගාව සහ අස්වැන්න නෙළීම සමඟ සම්බන්ධයි. අපි ගොවීන්ට ඔවුන්ගේ ප්‍රාදේශීය සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී (MOH) හෝ මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂක (PHI) ගෙන් නොමිලේ වැළැක්වීමේ ප්‍රතිජීවක ලබා ගැනීමට උපදෙස් දී තිබෙනවා,” වෛද්‍ය ඩබ්‍රේරා පැවසුවාය.

සැප්තැම්බර් 1 වැනිදා සිට, අමාත්‍යාංශය කෘෂිකාර්මික ප්‍රජාවන් ඉලක්ක කර ගනිමින් ස්ථානීය ගුවන් විදුලි විකාශනයන් කරමින් සිටී.

මූලික වැළැක්වීමේ පණිවිඩය මගින් දැඩි පෞද්ගලික සනීපාරක්ෂාව අවධාරණය කරයි.

ගොවීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ කුඹුරට බැසීමට පෙර ඔවුන්ගේ සමෙහි කැපුම්, සීරීම් හෝ දිලීර ආසාදන තිබේදැයි හොඳින් පරීක්ෂා කර බලා සියලුම තුවාල ජල ආරක්ෂිත ඇඳුමකින් ආවරණය කරන ලෙසයි.

දූෂිත ජලය පානය කිරීමෙන් හෝ මුහුණට ඉසීමෙන් වැළකී සිටීමට සහ හැකි සෑම විටම ආරක්ෂිත සපත්තු පැළඳීමට ද ඔවුන්ට උපදෙස් දෙනු ලැබේ.

බැක්ටීරියා විවෘත සම හෝ ශ්ලේෂ්මල පටල හරහා ශරීරයට ඇතුළු වන බැවින් මෙම පූර්වාරක්ෂාවන් අත්‍යවශ්‍ය වේ.

වහාම වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමේ වැදගත්කම වෛද්‍ය ඩබ්‍රේරා අවධාරණය කළ අතර, රෝගය කලින් හඳුනාගත හොත් ප්‍රතිකාර කළ හැකි වුවද, ප්‍රමාදයන් මාරාන්තික සංකූලතා ඇති කළ හැකි බව සඳහන් කළාය.

“ගොවියකුට උණ ඇති වුවහොත්, ඔවුන් වහාම වෛද්‍යවරයකු හමුවී ඔවුන්ගේ අවදානම සඳහන් කළ යුතුයි,” යනුවෙන් ඇය අනතුරු ඇඟවූවාය.

රත්නපුර, කුරුණෑගල, කෑගල්ල, මොනරාගල, හම්බන්තොට, මාතර, අනුරාධපුර සහ පොළොන්නරුව ඇතුළු ඉහළ අවදානම් සහිත දිස්ත්‍රික්කවල මෙම රෝගය විශාලතම තර්ජනය මතු කරයි.

යාපනය අර්ධද්වීපයේ සාමාන්‍යයෙන් රෝගීන් අඩු වුවද, පසුගිය වසරේ දරුණු ගංවතුරෙන් පසු එම ප්‍රදේශවලද සැළකිව යුතු ලෙස පැතිරී ගියේය.

ආසාදිත මීයන්ගෙන් අපද්‍රව්‍ය මඩ සහිත ජලයට එකතුවීම නිසා මිනිසුන් නිරාවරණය වන ඕනෑම තැනක අවදානම පවතී.

වත්මන් වසරේ නිල මරණ සංඛ්‍යාව තවමත් සමාලෝචනයට ලක්වෙමින් තිබේ.

ඩෙංගු රෝගය මෙන් නොව, ලෙප්ටොස්පයිරෝසිස් රෝග ලක්ෂණ වෙනත් රෝගවලට සමාන විය හැකි බැවින් තහවුරු කිරීම සඳහා දීර්ඝ සත්‍යාපන ක්‍රියාවලියක් අවශ්‍ය නිසා මාරාන්තික බව වෛද්‍ය ඩබ්රේරා පැහැදිලි කළාය.