නේපාලයේ වඩාත් දුරස්ථ ප්‍රදේශවල සංචාරක ව්‍යාපාරය නංවාලීමේ උත්සාහයක් ලෙස ඉදිරි වසර දෙක සඳහා හිමාල කඳු වළල්ලේ කඳු 97ක් නොමිලේ තරණය කිරීමට ඉඩ සලසා තිබේ.

ලොව උසම කඳු මුදුන වන එවරස්ට් කන්ද තරණය කිරීම සඳහා අවසර පත්‍ර ගාස්තු සැප්තැම්බර් මාසයේ සිට ඩොලර් 15,000දක්වා ඉහළ යනු ඇත.

එය දශකයකට ආසන්න කාලයක් තුළ සිදු කෙරුණු පළමු වැඩිවීමයි.

නේපාලයේ සංචාරක දෙපාර්තමේන්තුව පැවසුවේ මෙම මුලපිරීම රටේ ගවේෂණය නොකළ සංචාරක ගමනාන්ත ඉස්මතු කරනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු වන බවයි.

කඳු නැගීම යනු ලොව උසම කඳු 10ට නිවහන සපයන නේපාලයට සැළකිව යුතු ආදායම් මාර්ගයක් ජනනය කරන අංශයකි.

පසුගිය වසරේ කඳු නැගීමේ ගාස්තු ලෙස ඩොලර් මිලියන 5.9ක් ලැබී ඇති අතර එයින් හතරෙන් තුනකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් එවරස්ට් කන්දෙන් ලැබී ඇත.

ගාස්තු නිදහස් කරනු ලබන කඳු මුදුන් නේපාලයේ කර්නාලි සහ සුදුර්පාස්චිම් පළාත්වල පිහිටා ඇති අතර ඒවා මීටර් 5,970 සහ මීටර් 7,132 අතර උසකින් යුක්ත වේ.

නේපාලයේ ඈත බටහිර කලාපයේ පිහිටා ඇති මෙම පළාත් දෙකම රටේ දුප්පත්ම සහ ඌන සංවර්ධිත පළාත් අතර වේ.

“ඒවායේ විශ්මයජනක සුන්දරත්වය තිබුණත් ප්‍රවේශය ඉතා දුෂ්කර බැවින් එම ප්‍රදේශ වෙත එන සංචාරකයන් සහ කඳු නගින්නන් සංඛ්‍යාව ඉතා අඩුයි. සංචාරකයන් ගෙන්වා ගන්න නව ප්‍රතිපාදනය උපකාරී වනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා,” යැයි නේපාල සංචාරක දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ හිමල් ගෞතම් පැවසීය.

“රැකියා නිර්මාණය කිරීමට, ආදායම් උත්පාදනය කිරීමට සහ දේශීය ආර්ථිකය ශක්තිමත් කිරීමට මෙමගින් හැකියි,” යනුවෙන් ඔහු පැවසූ බව කත්මණ්ඩු පෝස්ට් වාර්තා කළේය.

නමුත් මෙම දුරස්ථ ප්‍රදේශවලට යටිතල පහසුකම් සහ සම්බන්ධතාව වැඩිදියුණු කිරීමට බලධාරීන්ට සැලසුම් තිබේද සහ ගාස්තු රහිත කඳු නැගීමේ වැඩසටහන් ආරම්භ වුවහොත් මෙම ප්‍රදේශවල ප්‍රජාවන්ට කඳු නගින්නන්ගේ පැමිණීමට කෙතරම් හොඳින් මුහුණ දිය හැකිද යන්න දැනට පැහැදිලි නැත.

සාමාන්‍යයෙන් දුරස්ථව පිහිටි මෙම කඳු මුදුන් 97 කෙරෙහි කඳු නගින්නන් එතරම් උනන්දුවක් දක්වා නැත.

පසුගිය වසර දෙක තුළ එහි ගොස් ඇත්තේ 68 දෙනෙක් පමණකි.

එහෙත් 2024 දී පමණක් එවරස්ට් සඳහා කඳු නැගීමේ බලපත්‍ර 421ක් පමණ නිකුත් කර තිබේ.

මීටර් 8,849ට වඩා උස ලොව උසම කඳු මුදුන වන එවරස්ට්, මෑත වසරවලදී තදබදය, පාරිසරික ගැටළු සහ කඳු නැගීමේ උත්සාහයන් අතරතුර වූ අනතුරු මාලාවකට මුහුණ දී තිබේ.

2024 අප්‍රේල් මාසයේදී, නේපාලයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය රජයට නියෝග කළේ කඳුවල ධාරිතාවට ගරු කරමින් එවරස්ට් සහ තවත් කඳු මුදුන් කිහිපයක් සඳහා නිකුත් කරන ලද කඳු නැගීමේ බලපත්‍ර ගණන සීමා කරන ලෙසයි.

මෙම වසරේ ජනවාරි මාසයේදී බලධාරීන් අවසර ගාස්තුවල 36%ක වැඩිවීමක් නිවේදනය කළේය.

අප්‍රේල් සිට මැයි දක්වා කාලය තුළ කඳු මුදුනෙන් පිටත කඳු මුදුනට යෑමට උත්සාහ කරන අයට, සැප්තැම්බර් සිට නොවැම්බර් දක්වා කාලය තුළ එවරස්ට් තරණය කිරීමට ඩොලර් 7,500ක් සහ දෙසැම්බර් සිට පෙබරවාරි දක්වා කාලය තුළ ඩොලර් 3,750ක් වැය වේ.

නේපාල පාර්ලිමේන්තුව ද නව නීතියක් විවාද කරමින් සිටින අතර එමඟින් එවරස්ට් තරණය කිරීමට කැමති ඕනෑම අයකුට රට තුළ මීටර් 7,000ට වඩා උස කන්දක් මුලින්ම තරණය කිරීමට අවශ්‍ය වේ.

කත්මණ්ඩු පෝස්ට් පුවත්පතට අනුව, මෙය කර්නාලි සහ සුදුර්පාස්චිම් හි කඳු මුදුන් ‘පුහුණු භූමියක්’ බවට පත් කරනු ඇත.