සිය න්‍යෂ්ටික වැඩසටහනට සම්බන්ධ පුළුල් සම්බාධක ඉවත් කර වසර දහයකට පසු අන්තර්ජාතික නීතිමය පිළිවෙළ ඉහළ නැංවීම සඳහා එක්සත් ජනපදය සහ යුරෝපයේ ප්‍රබල ආර්ථිකයන් සහිත E3 රටවල් වන බ්‍රිතාන්‍යය, ප්‍රංශය සහ ජර්මනිය ගන්නා පියවරයන්ට එරෙහි වීමට ඉරානය ශ්‍රී ලංකාවේ සහාය අපේක්ෂා කරයි.

තෝරාගත් මාධ්‍යවේදීන් පිරිසක් අමතමින් ඉරාන තානාපති ආචාර්ය අලිරේසා ඩෙල්කොෂ් කොළඹදී පැවසුවේ ශ්‍රී ලංකා විදේශ අමාත්‍ය විජිත හේරත් වෙත යවන ලද ලිපියකින් ඉරාන විදේශ අමාත්‍ය අබ්බාස් අරග්චි, සම්බාධක නැවත පැනවීමේ නීති විරෝධී බව ඉස්මතු කළ අතර E3 රටවල් විසින් සකස් කරමින් සිටි නරක පූර්වාදර්ශය පිළිබඳ ශ්‍රී ලංකාවට අනතුරු ඇඟවූ බවයි.

2015 දී ඉරානය ලෝක බලවතුන් හය දෙනෙකු සමඟ ඒකාබද්ධ විස්තීර්ණ ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම අත්සන් කිරීමත් සමඟ, එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලය ඉරානයට එරෙහි සම්බාධක ඉවත් කරමින් 22/31 යෝජනාව සම්මත කළේය.

නමුත් අගෝස්තු මාසයේදී, බ්‍රිතාන්‍යය, ප්‍රංශය සහ ජර්මනිය ආරක්ෂක මණ්ඩල රැස්වීමේදී සම්බාධක නැවත පැනවීම නිවේදනය කළේ ඉරානය ඒකාබද්ධ විස්තීර්ණ ක්‍රියාකාරී සැලැස්මේ ගිවිසුමට අනුකූල නොවන බවට චෝදනා කරමිනි.

පසුගිය සෙනසුරාදා සම්බාධක බලාත්මක විය.

එක්සත් ජාතීන්ගේ යෝජනාවක් මගින් අවලංගු කරන ලද සම්බාධක නැවත ක්‍රියාත්මක කිරීම නීත්‍යනුකූලව පදනම් විරහිත සහ අසාධාරණ බව ඉරාන විදේශ අමාත්‍යවරයාගේ ලිපියෙන් පෙන්වා දෙයි.

පුළුල් ලෙස පිළිගත් අන්තර්ජාතික නීති මූලධර්මවලට වල කැපීමට E3 රටවල් දරන පියවර පිළිබඳ ශ්‍රී ලංකාවේ කණස්සල්ල පළ කරන ලෙස ඔහු ඉල්ලා සිටී.

ඊනියා සම්බාධක අන්තර්ජාති නීති මූලධර්මවලට සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තියට පටහැනි වුවද, රුසියාව, චීනය සහ තවත් එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජිකයන් කිහිප දෙනෙකුගේ විරෝධය මධ්‍යයේ බටහිර බලවතුන් අත්තනෝමතික ලෙස නීතිය නැවූ බවත්, සම්බාධක නැවත පැනවීමට රුසියාව, චීනය සහ තවත් එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජිකයන් කිහිප දෙනෙකුගේ විරෝධය මධ්‍යයේ සම්බාධක නැවත පැනවීමට නීතිය නැමූ බවත් තානාපතිවරයා පැවසීය.

සම්බාධක නැවත පැනවීමට පෙර, එක්සත් ජාතීන්ගේ පරීක්ෂකවරුන්ට ඉරාන න්‍යෂ්ටික ස්ථානවල ඔවුන්ගේ කටයුතු නැවත ආරම්භ කිරීමට ඉඩ දීම සඳහා ඉරානය අන්තර්ජාතික පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සිය (IAEA) සමඟ ගිවිසුමකට එළඹිණි.

මේ අතර, රුසියාව සම්බාධක ක්‍රියාත්මක නොකරන බව පැවසූවේ ඒවා වලංගු නොවන බව සලකමිනි.

අමෙරිකා එක්සත් ජනපදය, බ්‍රිතාන්‍යය, ප්‍රංශය, රුසියාව, චීනය සහ ජර්මනිය යන ලෝක බලවතුන් හය දෙනෙකු සමග 2015 දී ඉරානය ඒකාබද්ධ විස්තීර්ණ ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම අත්සන් කළේය.

එමගින් අන්තර්ජාතික පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සියට ඉරාන න්‍යෂ්ටික ස්ථාන වෙත අසීමිත ප්‍රවේශයක් ලබා දුන් අතර ඉරානයේ යුරේනියම් පොහොසත් කිරීම සියයට 3කට සීමා කළේය.

නමුත් 2018 දී අමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් තම රට ගිවිසුමෙන් ඉවත් කර ගත්තේය.

බටහිර බලවතුන් පවසන්නේ ඉරානය සියයට 60 දක්වා යුරේනියම් පොහොසත් කිරීම වැඩි කර ඇති බවයි.

ඊශ්‍රායලය සහ අමෙරිකා එක්සත් ජනපදය මෙම වසරේ ජුනි මාසයේදී ප්‍රධාන වශයෙන් එහි න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථාන ඉලක්ක කර ගනිමින් ඉරානයට එරෙහිව යුද්ධයක් දියත් කළේය.

එක් රටක් වන එක්සත් ජනපදය විසින් අන්තර්ජාතික නීතිය අත්පත් කර ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාව සහ අනෙකුත් රටවල් විරුද්ධ නොවන්නේ නම්, ඉරානයට සිදු වූ දේ ශ්‍රී ලංකාවට හෝ වෙනත් ඕනෑම රටකට සිදුවිය හැකි බව ආචාර්ය ඩෙල්කොෂ් පැවසීය.

නීති විරෝධී ලෙස නැවත පැනවූ සම්බාධක ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික වැඩසටහනට අදාළ වෙළඳාමට පමණක් අදාළ වන අතර එම නිසා ඉරානයේ ආර්ථිකයට එතරම් බලපෑමක් ඇති කළේ නැතැයි තානාපතිවරයා පැවසීය.