June 14, 2025

මැදපෙරදිග භූ දේශපාලනික ආතතීන් ඉහළ යන විට, ශ්‍රී ලංකාව අභියෝගාත්මක ආර්ථික තත්ත්වයක සිටින බව එහි ජාතික ශේෂ පත්‍රයෙන් පිළිබිඹු වේ.

මූල්‍ය අර්බුදයක ප්‍රතිවිපාකවලට දැනටමත් මුහුණ දී සිටින ශ්‍රී ලංකාව, අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල විසින් නියම කරන ලද කප්පාදු පියවර සහ බාහිර පීඩන හේතුවෙන් සංකීර්ණ ගැටලුවලට මුහුණ දෙයි.

මතුව ඇති තත්ත්වය රටේ මූල්‍ය ස්ථාවරත්වයට සහ ප්‍රකෘතියට බලපෑම් කරනු ඇත.

ප්‍රධාන ආදායම් අවදානම් අතර අපනයන ඉදිරියෙන්ම සිටී.

ඊශ්‍රායලය සහ ඉරානය අතර ගැටුම මෑත කාලීනව උග්‍රවීම ගෝලීය වෙළඳපොළවල අවිනිශ්චිතතාවක් ඇති කර තිබේ.

එවවින් ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය විශේෂයෙන් අවදානමට ලක් වේ.

ජාතික ශේෂ පත්‍රය අපනයන මත සැළකිව යුතු ලෙස රඳා පවතින අතර මැදපෙරදිගට ශ්‍රී ලංකාවේ තේ අපනයනය 25%ක් වේ.

ඇණවුම් 5%කින් පහත වැටීමෙන් රටට වාර්ෂිකව ඩොලර් මිලියන 75ක් පමණ අහිමි විය හැකිය.

මෙම අඩුවීම විදේශ විනිමය සංචිතවලට සෘණාත්මකව බලපානු ඇත.

වෙළඳ හිඟය පුළුල් වනු ඇති අතර වත්කම්වලට සාපේක්ෂව වගකීම් වැඩි කිරීමෙන් සමස්ත ශේෂ පත්‍රයට බලපායි.

ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට සහාය වීම සඳහා ප්‍රේෂණ ද අත්‍යවශ්‍ය වේ.

මැදපෙරදිග සේවය කරන ශ්‍රී ලාංකිකයන් මිලියන 1.5ක්, මුළු ප්‍රේෂණවලින් 60%කට පමණ දායකත්වය සපයයි.

එනම් වාර්ෂිකව ඩොලර් බිලියන 3.2ක පමණ ප්‍රමාණයකි.

මෙම මුදල් ප්‍රවාහයේ ඕනෑම අඩුවීමක් අවදානමක් ඇති කරයි.

ආතතීන් දිගටම පැවතුනහොත්, රැකියා අහිමිවීම් හෝ වැටුප් කප්පාදුවලට එය හේතු විය හැක.

පෞද්ගලික ප්‍රේෂණවල 10%ක පහත වැටීමක් විදේශ විනිමය සංචිත ඩොලර් මිලියන 320කින් අඩු කළ හැකිය.

මෙම අඩු කිරීම ශේෂ පත්‍රය තවදුරටත් දුර්වල කරනු ඇත.

ඉහළ යන පිරිවැය සහ උද්ධමන පීඩනය ද ආර්ථිකයට ඍජුව බලපෑමක් එල්ල කරයි.

ආනයන සහ බලශක්තිය හා සම්බන්ධ පිරිවැය ඉහළ යෑම ආර්ථික අභියෝගවලට එකතු වේ.

යුද අවදානම් රක්ෂණ වාරික ඉහළ යෑමෙන් හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධියේ ඇති විය හැකි බාධා භාණ්ඩ ප්‍රවාහන අනුපාත දෙගුණ කළ හැකි අතර බොරතෙල් මිල ඉහළ යා හැකිය.

මෙම වැඩිවීම් පාරිභෝගික මිල ඉහළ නංවන අතර උද්ධමන ඉලක්ක කළමනාකරණය කිරීමේ උත්සාහයන් සංකීර්ණ කරයි.

ශ්‍රී ලංකා රුපියල නිදහසේ පාවෙන පරිදි පවත්වාගෙන යෑම සඳහා අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ පූර්ව කොන්දේසි ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීම සඳහා අදහස් කරන ලද නමුත් එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආසන්න වශයෙන් 80%ක අවප්‍රමාණයක් සිදුවිය.

රුපියල අවප්‍රමාණයෙන් ඇතිවන උද්ධමනයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා, මහ බැංකුව පොලී අනුපාත ඉහළ නංවා ඇති අතර, එය ව්‍යාපාර සඳහා, විශේෂයෙන් කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යවසායන් සඳහා ණය ගැනීමේ පිරිවැයට බලපායි.

කෙසේවෙතත්, ශේෂ පත්‍ර හැකිලීම් හේතුවෙන් අඩු සමස්ත ඉල්ලුමත් සමඟ, උද්ධමනය දැනට අඩු වී ඇත.

වර්තමානයේ තෙල් ගබඩා ධාරිතාවේ සීමාවන් සහ අපගේ අපනයන සහ ප්‍රේෂණ වේගයෙන් විවිධාංගීකරණය කිරීමේ ප්‍රායෝගික නොවන බව සැළකිල්ලට ගෙන, ජාතික ශේෂ පත්‍රය ස්ථාවර කිරීම සඳහා විකල්ප උපාය මාර්ග රජයට ගවේෂණය කළ හැකිය.

අරමුදල් මාර්ග සඳහා හදිසි සැලසුම් යොදා ගත හැකිය.

විශේෂයෙන් චීනය, එනම් BRICS රටවල් ඇතුළු අන්තර්ජාතික හවුල්කරුවන්ගෙන්, මූල්‍ය ආධාර සහ ව්‍යුහාත්මක ආයෝජන ලබාගත හැකිය.

ප්‍රායෝගික ක්‍රියාමාර්ග නොමැතිව, අඛණ්ඩ අවිනිශ්චිතතාවන් හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයේ මූල්‍ය සෞඛ්‍යය අවදානමට ලක්ව පැවතිය හැකිය.