ශ්‍රී ලංකාවේ වන අලින්ගේ උපත් අනුපාතය වසර 13කට පෙර පැවති සංඛ්‍යාවට සාපේක්ෂව සියයට 21කින් පහත වැටී ඇත.

අලි සංගණනයට අදාළව ලබන සතියේ නිකුත් කිරීමට නියමිත නිල වාර්තාවට පෙර වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මූලික කරුණු හෙළිකරමින් මේ බව සඳහන් කළේය.

සංගණනයට අනුව, ගණනය කරන ලද පරිදි මෙරට පිරිමි වන අලි ගහනය 7,451ක් වන නමුත් සැබෑ සංඛ්‍යාව 8,000ක් විය හැකිය.

ඉන් 420ක් පමණ පැටවුන්ය.

වනජීවී සංරක්ෂණ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් රන්ජන් මාරසිංහ තහවුරු කළේ සමීක්ෂණයෙන් ‘වන අලි වර්ධන වේගයේ පැහැදිලි අඩුවීමක්’ පෙන්නුම් කරන අතර එය දිගුකාලීන අලි ගහන තිරසාරභාවය පිළිබඳ කණස්සල්ල මතු කරන බවයි.

මෙම වසරේ මේ දක්වා වන අලි මරණ 360ක් පමණ වාර්තා වී ඇති බවත් වාර්තාවේ දැක්වේ.

කෙසේවෙතත්, අලි ප්‍රහාර හේතුවෙන් සිදුවන මිනිස් මරණ අඩුවීමක් පෙන්නුම් කර ඇත.

2024 සමීක්ෂණය බටහිර වනජීවී කලාපය හැර වනජීවී කලාප 12ක් පුරා සිදුකෙරිණි.

පරිපාලන හා සැපයුම් ගැටළු හේතුවෙන් මාස 15කට වැඩි කාලයක් සමීක්ෂණය ප්‍රමාදයන්ට මුහුණ දී තිබිණි.

2024 අගෝස්තු 17 සිට 19 දක්වා පවත්වන ලද මෙම සමීක්ෂණය දිවා රෑ පුරා කාල රාමු පහක් භාවිත කරමින් නිරීක්ෂණ ස්ථාන 3,130ක් ආවරණය කළේය.

දත්ත රැස් කිරීම සඳහා වනජීවී දෙපාර්තමේන්තුවේ, අනෙකුත් රාජ්‍ය ආයතනවල, විශ්වවිද්‍යාලවල, සිවිල් ආරක්ෂක බලකායේ සහ ආරක්ෂක හමුදාවේ නිලධාරීන් සම්බන්ධ විය.

අලි වාසස්ථානවල ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සඳහා කණ්ඩායම් උස් වේදිකා සහ ආරක්ෂිත ස්ථානවල සිට ක්‍රියාත්මක විය.

කෙසේවෙතත්, ඇතැම් වනජීවී විශේෂඥයන් සමීක්ෂණය විවේචනය කර ඇති අතර, ගණන් කිරීම අතරතුර ඇති වූ අධික වර්ෂාව හේතුවෙන් එය ‘අසාර්ථක’ බව ඔවුහු පවසති.

විවේචනයට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, වන අලින්ගේ නිශ්චිත සංඛ්‍යාවක් සම්පූර්ණයෙන් සාක්ෂාත් කරගත නොහැකි වුවද, ප්‍රවණතා නිරීක්ෂණය කිරීමට සහ සංරක්ෂණ උපාය මාර්ග සැලසුම් කිරීමට සමීක්ෂණය ‘උපකල්පිත වටිනා දත්ත’ සපයන බව මාරසිංහ පැවසීය.

නිලධාරීන් අවධාරණය කරන්නේ මෙම සමීක්ෂණය අලි ඇතුන්ගේ නිශ්චිත සංඛ්‍යාව තීරණය කිරීම අරමුණු කරගත් සාම්ප්‍රදායික සංගණනයක් නොවන අතර තක්සේරු කිරීම සඳහා පුළුල් දත්ත රැස් කිරීමේ උත්සාහයක් බවයි.

– අලි ගහන වර්ධන රටා

– රංචු ව්‍යුහයන්

– පිරිමි සහ ගැහැණු සතුන් ප්‍රමාණය

– වැඩිහිටියන් සහ පැටවුන් සංඛ්‍යාව

– රක්ෂිත තුළ සහ පිටත චලන රටා

ආදිය මෙහිදී අධ්‍යයනය කර ඇත.

දිගුකාලීන සංරක්ෂණය සඳහා උපායමාර්ගික සැලසුම් සැලසුම් කිරීමට සහ රටේ වඩාත්ම දැවෙන වනජීවී ගැටළුවලින් එකක් ලෙස පවතින අලි-මිනිස් ගැටුම අවම කිරීමට මෙම තොරතුරු භාවිත කරනු ඇත.

ශ්‍රී ලංකාව පුරා අලි සංගණනයක් අවසන් වරට පැවැත්වූණේ 2011 දීය.

එහිදී අලි ඇතුන් 5,000ක් පමණ සිටින බවට ඇස්තමේන්තු කර තිබිණි.

සැළකිව යුතු පිරිවැයක් සහ අභියෝගාත්මක ක්ෂේත්‍ර තත්ත්වයන් යටතේ සිදු කරන ලද 2024 සමීක්ෂණය, දශකයකට වැඩි කාලයක් තුළ එවැනි පළමු කාර්යය සනිටුහන් කරයි.

වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මහජනතාවගෙන් සහ විශේෂඥයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ, සෑම වන අලියකුම 100% නිරවද්‍යතාවකින් ගණන් කිරීම කළ නොහැකි බවයි.

මෙම අභ්‍යාසය නිවැරදි සංගණනයක් ලෙස වැරදි ලෙස අර්ථකථනය නොකරන ලෙස ද එම දෙපාර්තමේන්තුව ඉල්ලා සිටී.

සම්පූර්ණ වාර්තාව ඉදිරි සතිය තුළ ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.