පෙර සකස් කරන ලද කෙටුම්පතක් තිබියදීත්, දේශීය හා අන්තර්ජාතික රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන නිරීක්ෂණය සහ අධීක්ෂණය සඳහා යෝජිත නීති සම්පාදනය කිරීම රජය ප්‍රමාද කර ඇති බව දැනගන්නට ලැබේ.

රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන නිරීක්ෂණය සහ අධීක්ෂණය කිරීමේ අවශ්‍යතාව දශක දෙකකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ විවාදයට ලක්ව ඇත්තේ පාලනයකින් තොරව වියදම් කිරීම සහ රටේ ජාතික අවශ්‍යතාවලට එරෙහිව ක්‍රියා කිරීම පිළිබඳ පැමිණිලි නිසාය.

කෙසේවෙතත්, ජාතික ආර්ථිකයට දායක වන මානුෂීය, පුණ්‍ය කටයුතුවල නියැලී සිටින රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන විශාල සංඛ්‍යාවක් සිටී.

වර්තමානයේ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන 1980 අංක 31 දරන ස්වේච්ඡා සමාජ සේවා සංවිධාන (ලියාපදිංචි කිරීම සහ අධීක්ෂණ) පනත සහ 1998 අංක 08 දරන සංශෝධන පනත, 1982 අංක 17 දරන සමාගම් පනත, පාර්ලිමේන්තුවේ විශේෂ පනත්, 1972 සමිති පනත, සමාගම් ආඥා පනත, 2000 අංක 09 දරන වැඩිහිටි අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ පනත, පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරී පනත සහ භාරකාර ආඥා පනත ආදී විවිධ නීතිවලට අනුකූලව ලියාපදිංචි කර ඇත.

රට තුළ ක්‍රියාත්මක වන රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන දහස් ගණනක් ඇතත් ඒවායින් 1,895ක් පමණක් ජාතික රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ලේකම් කාර්යාලයේ ලියාපදිංචි කර ඇති අතර එය දැනට මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය යටතේ ක්‍රියාත්මක වේ.

යෝජිත නීතිය මගින් සියලුම රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ලේකම් කාර්යාලයේ ලියාපදිංචි වීම අනිවාර්ය කිරීමට අදහස් කෙරේ.

පසුගිය රජය විසින් නව නීති සම්පාදනය කිරීමේ දී, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ප්‍රජාවේ කොටස්වලින් බලපෑම් එල්ල වූ අතර, එය සිවිල් සමාජයේ නිදහස මැඩපැවැත්වීමේ උත්සාහයක් ලෙස සඳහන් කරන ලදී.

කෙසේවෙතත්, එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සැසිවාරයට පෙර ජාතික ජන බලවේගය විසින් මෙහෙයවන ලද නව රජය රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සම්බන්ධයෙන් මෘදු ස්ථාවරයක් ගෙන තිබේ.

විදේශ අමාත්‍යාංශයේ ලිපියකට අනුව, මෙම මාසය අවසන් වන විට ජාතික රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ලේකම් කාර්යාලය ග්‍රාමීය සංවර්ධන, සමාජ ආරක්ෂණ සහ ප්‍රජා සවිබල ගැන්වීමේ විෂය පථයට ඇතුළත් කිරීමට රජය උත්සාහ කරයි.

සිවිල් සමාජය හොඳින් ක්‍රියාත්මක වීමට ඉඩක් සහතික කරන බව රජය එම ලිපියේම අවධාරණය කර ඇත.

2006 දී, එවක විපක්ෂයේ මන්ත්‍රීවරයකු වූ විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය විජිත හේරත්ගේ සභාපතිත්වයෙන් යුත් පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවක් පත් කරන ලදී.

කමිටුව රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සම්බන්ධයෙන් නිර්දේශ සහිත අතුරු වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළේය.

රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවල විගණන වාර්තා ශ්‍රී ලංකාවේ පිළිගත් විගණන ප්‍රමිතීන්ට අනුකූලව සකස් කළ යුතු බවත්, විගණකාධිපතිවරයාගේ සෘජු අධීක්ෂණයට සහ විමර්ශනයට භාජනය කළ යුතු බවත් එකල නිර්දේශ කරන ලදී.